ကန္တာရဝတီတိုင်း(မ်)အယ်ဒီတာ
=====
ပြည်နယ်အတွင်းမှီတင်းနေထိုင်ကြသည့် ဒေသခံများ အများစုသည် စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်း ကျောင်းပြုလုပ်လျှက် ရှိသည်။
စပါးစိုက်ပျိုးရန်အတွက် ရေရရှိသော နေရာများတွင် လယ်စပါးများ စိုက်ပျိုးကြရာ၌ ဈေးအတန်အတင့်ရရှိနေသော်လည်း၊ အခြား ကုန်းမြင့်ဒေသဘက်တွင် စိုက်ပျိုးသည့် စပါး၏ ဈေးကွက်သည် ကွာဟမှုများ ရှိနေသည်။
ကယားပြည်နယ်သည် ကုန်းမြင့်ဒေသအများစုဖြစ်ပြီး မြေပြန့် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။ ကုန်းမြင့်ဒေသဘက်တွင် အများစု နေထိုင်ကြသည့်အတွက် ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာဖြင့် အသက်မွေးကြ ရကြသည်။ အဓိက ဝင်ငွေရရှိသော အရင်းအမြစ်မှာ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးခြင်း လုပ်ငန်းသာ ဖြစ်သည်။ သို့သော် အိမ်ထောင်စု အများစုသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးတစ်ခုတည်းဖြင့် စားဝတ်နေရေး မဖူလုံပေ။
စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းကြသည့် ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် ယူဆမိုဆိုကျေးရွာကို ကရုဏာလူမှုစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအသင်း (လွိုင်ကော်)မှ သုတေသနပြုလုပ်ခဲ့ရာတွင် အများစုက ၆ လအောက်သာ မိသားစုအတွက် ဖူလုံသည်ဟု အရင်ခံစာ ဖော်ပြထားသည်။
ရိုးရာဓလေ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနှင့်အညီ ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာလုပ်ကိုင်ရာ၌ အချို့သောနေရာများတွင် ကာလရှည်ကြာစွာ မြေအနားပေးခြင်းစနစ်ဖြင့် အသုံးပြုကြပြီး ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာ စနစ်ဖြင့်သာ အသက်မွေး ဝမ်းကြောင်းနေခြင်းဖြစ်သည်။
ခူးပရာကျေးရွာကို မြေယာအသုံးချမှုနှင့် ကာဗွန်ပမာဏကို သုတေသနပြုလုပ်ထားရာတွင်ခူးပရာတောင်သူများ၏ ကောင်းမွန်ထိရောက်သည့် တောင်ယာအနားပေးခြင်း စီမံခန့်ခွဲမှုကြောင့် ရွှေ့ပြောင်း တောင်ယာရာသီစက်ဝန်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် ကြွင်းကျန်အပင်များ သစ်ပင်အဖြစ်ရှိနေသော အမြစ်ဖွာများနှင့် မြေဆီလွှာကာဗွန်တို့ကို ထိန်းသိမ်းစုဆောင်းထားသည်ဟု ဆိုထားသည်။
ထို့ကြောင့် ခူးပရာဒေသရှိ ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာမြေများတွင် စုစုပေါင်းကာဗွန်သိုလှောင်မှုသည် အတော်အတန်ပင်ပေါများသည်ဟု ဖော် ပြထားသည်။ ကာဗွန်သိုလှောင်မှု ကောင်းစေသည့် အတွက်လည်း တစ်ဖက်တွင် သင့်တော်သည့် ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာကို လုပ်ကိုင်စေနိုင် ကောင်းမွန်သည့် မြေယာအသုံးချမှု စီမံခန့်ခွဲမှုဖြင့် လုပ်ကိုင်၍ ဖြစ်သည်ဟုဆိုနိုင်ပါသည်။
သို့သော် ထွက်ရှိလာသည့် စပါးသည် စားဝတ်နေရေးအတွက် ပြဿနာကို မဖြေရှင်းနိုင်သေးပေ။ ယခုကဲ့သို့သော ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာကိုလည်း တစ်ဖက်မှာက သဘာဝတ်ပတ်ဝန်းကျင်ကိုထိခိုက်စေသည်ဟု ဆိုကာ ထိန်းသိမ်းဖို့ လည်း ပြောဆိုနေကြပါသည်။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် မထိခိုက်စေရန် ထိန်းသိမ်းမည့် နည်းပညာများ ၊ အထောက်အပံ့များကို အစိုးရက ကောင်းမွန်သည့် မြေယာအသုံးချမှု စီမံချက်လည်း ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရခဲ့သည့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏ ကြေညာစာတမ်းတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှု အတိုင်းအတာနှင့် ထိခိုက်စေသော အန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန်နှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးရန် အသိပညာပေးခြင်း ၊ လက်တွေ့အထောက်အပံ့ပေးခြင်းတို့ဖြင့် ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာကို ဖယ်ရှားသွားမည်ဟု ပါရှိသည်။ သို့သော်လည်း ကယားပြည်နယ်ဒေသ၏ လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဒေသခံများစုက ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာဖြင့်သာ အသက်မွေးနေကြရသည်။ တစ်ဖက်တွင်မူ ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာစိုက်ပျိုးခြင်း ဥပဒေသည် ဗဟိုထိန်းချုပ်ထားသည်။ ပြည်နယ်အဆင့်တွင် စီမံခန့်ခွဲ၍လည်း မရနိုင်သေးသည့်အတွက် ပြည်နယ်အတွင်း ပြဿနာကိုမူ ပြည်ထောင်စုအဆင့် လယ်ယာမြေဥပဒေအတွင်း ထည့်သွင်းပြင်ဆင်ရန်လည်း ခက်ခဲနေသည်။
၂၀၁၆ ခုနှစ် အမျိုးသားမြေအသုံးချမှု မူဝါဒ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ မြေအသုံးချမှု အခွင့်အရေးများအပိုင်း(၈)တွင် ဌာနေ တိုင်းရင်းသားများ၏ ရိုးရာမြေအသုံးချမှု အလေ့အထများကို ထည့်သွင်းပြဌာန်းထားသည်။
မိမိတို့ ဒေသအတွင်းရှိ ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၏ လိုအပ်ချက်များ ၊ ပြဿနာများသည် သက်ဆိုင်ရာဌာနေတိုင်းရင်းသားများကသာ အသိဆုံးဖြစ်သည်။
ကောင်းမွန်သည့် ရွေ့ပြောင်းတောင်ယာ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းစနစ် ပေါ်ထွန်း
လာနိုင်ရေးသည် ဒေသခံများအတွက် ပြည်နယ်အဆင့် ရေးဆွဲနိုင်ရန် ရှေ့ဆုံးကမားမားမတ်မတ် ကနဦးရပ်တည်တောင်းဆိုပေးရမည့်သူများမှာ သက်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များဖြစ်ကြောင်း ရေးသားအပ်သည်။
